Episode 128

Το αυγό του Φελισιέν Μαρσό με Δημήτρη Χορν

Υπόθεση του έργου

Ο Μαγκί είναι ένας συνηθισμένος άνθρωπος, με συνηθισμένη ζωή, που ζει σε έναν κόσμο φαινομενικά φυσιολογικό, σχεδόν βαρετό. Οι γύρω του, καθημερινά, του λένε πως ξύπνησαν «φρέσκοι και ευδιάθετοι» — κι αυτή η φράση τον κάνει να συνειδητοποιήσει ότι εκείνος ποτέ δεν ένιωσε έτσι. Όσο κι αν προσπαθεί, δεν μπορεί να νιώσει σαν τους άλλους. Ο κόσμος τού μοιάζει σαν ένα αυγό: κλειστό από παντού, αδιαπέραστο, ακατανόητο. Και αποφασίζει να κάνει σκοπό της ζωής του να εισχωρήσει μέσα στο αυγό, να σπάσει το κέλυφος και να γίνει σαν τους άλλους. Ο τρόπος που επιλέγει είναι το ψέμα: μεθοδικά, χειρουργικά, με απόλυτη συνείδηση, αρχίζει να κατασκευάζει μια ψεύτικη εικόνα, να λέει και να ζει ψέματα — με μοναδικό στόχο την αποδοχή.

Σταδιακά, όμως, όσο κατακτά αυτό που νόμιζε πως θέλει, αρχίζει να χάνει τον εαυτό του. Και στο τέλος, όταν το κέλυφος σπάει, αποκαλύπτεται το εσωτερικό του αυγού: ένα σαθρό, σάπιο σύστημα, και μια ύπαρξη θρυμματισμένη.

Χαρακτήρες και σκιαγράφηση

Ο Μαγκί είναι ένας βαθύτατα υπαρξιακός ήρωας. Μοιάζει απλός, μα στην πραγματικότητα είναι ο καθρέφτης του σύγχρονου ανθρώπου: εκείνου που δεν ανήκει, που δεν χωράει, που κατασκευάζει ταυτότητες για να επιβιώσει. Είναι σαρκαστικός, άλλοτε εύθυμος, άλλοτε θλιμμένος, κι όμως πάντα διαφανής — μας προσφέρει την ψυχή του διάφανη, χωρίς καμιά σκιά, και μαύρη σαν μια πικρή αλήθεια.

Οι δευτερεύοντες χαρακτήρες λειτουργούν περισσότερο ως σχήματα και φωνές της κοινωνίας: εκπρόσωποι του καθωσπρεπισμού, της υποκρισίας, της αστικής «ευτυχίας». Ο διάλογος μαζί τους δεν είναι τόσο επικοινωνία, όσο τοίχος στον οποίο ο Μαγκί σπάει την ψυχή του.

Είδος και στυλ

Το έργο δεν ανήκει ξεκάθαρα σε ένα είδος. Είναι ταυτόχρονα κωμωδία, σάτιρα και τραγωδία. Ο Μαρσό παίζει με το ύφος: από την καθημερινή φράση πηγαίνει στην φιλοσοφική εμβάθυνση, και από την ψυχρή παρατήρηση περνά σε ξεσπάσματα υπαρξιακής κραυγής.

Το Αυγό ανήκει στη δεκαετία του ’50, την εποχή του Θεάτρου του Παραλόγου και του υπαρξισμού. Δεν είναι όμως ένα έργο παράλογο — είναι αλληγορικό, με εσωτερική λογική και κοινωνική στόχευση.

Ιστορικό και σκηνικό πλαίσιο

Ο Φελισιέν Μαρσό έγραψε το έργο το 1956. Εκείνη την εποχή, το γαλλικό θέατρο περνά μια περίοδο βαθιάς ανανέωσης: οι πόλεμοι έχουν τελειώσει, αλλά η κρίση ταυτότητας και η ασφυξία του ατόμου μέσα στο σύστημα είναι σε πλήρη εξέλιξη. Ο Μαρσό διαλέγει το αυγό σαν σύμβολο — ένα φαινομενικά απλό αντικείμενο που κρύβει μέσα του ζωή ή σήψη.

Στην Ελλάδα, το έργο συνδέθηκε ανεξίτηλα με τον Δημήτρη Χορν, ο οποίος ενσάρκωσε τον Μαγκί σε μια από τις σημαντικότερες ερμηνείες του. Η μορφή του, το λέγειν του, η ψυχική λεπτότητα και το υπόγειο χιούμορ του, έκαναν τον ήρωα αληθινό και ανεπανάληπτο. Η ηχογράφηση του έργου για το ραδιόφωνο το 1960, με σκηνοθεσία Κωστή Μιχαηλίδη και θίασο σπουδαίων ηθοποιών (Φιλιππίδης, Καλλιβωκάς, Παπαγιάννη, Κυριακού), είναι τεκμήριο θεατρικής ιστορίας.

Τι αποκομίζει ο θεατής σήμερα

Το Αυγό δεν γερνάει. Ο Μαγκί είναι ο σύγχρονος άνθρωπος, που δεν βρίσκει θέση, που φοβάται να φανερωθεί όπως είναι, που υιοθετεί ρόλους για να «χωρέσει». Ο κόσμος του έργου είναι σαν τον δικό μας: παράλογος, κατακερματισμένος, αφόρητα ευγενικός, αφόρητα κενός.

Το έργο προκαλεί τον θεατή να αναρωτηθεί:

– Ζω όπως είμαι ή όπως με θέλουν;

– Τι αξία έχει η ειλικρίνεια σε έναν κόσμο που επιβραβεύει το «φαίνεσθαι»;

– Τελικά... αξίζει να σπάσεις το αυγό; Ή μήπως καλύτερα να μείνεις απ’ έξω;

Το αυγό του Μαρσό είναι ο κόσμος, ο εαυτός μας, η κοινωνία, το σώμα, το ψέμα, η επιθυμία και η ήττα.

Και στο τέλος, όταν το αυγό σπάει, αυτό που μένει είναι ένα καθρέφτισμα: ο θεατής βλέπει τον εαυτό του ανάμεσα στα θρύψαλα.

Τελευταία σκέψη

Ως θεατρική εμπειρία, Το Αυγό είναι αδυσώπητο και ειλικρινές. Μπορεί να ξεγελά με την ανάλαφρη αρχή του, αλλά στο τέλος σε αφήνει με ένα σιωπηλό βάρος — σαν να έσπασες και το δικό σου αυγό.

Ο Δημήτρης Χορν, σε αυτόν τον ρόλο, δεν ενσάρκωσε μόνο τον Μαγκί. Έπαιξε τον Άνθρωπο.

Η ιστοσελίδα μου

https://www.angeligeorgia.gr

Τα Podcast μου:

https://angeligeorgiastoryteller.gr

https://mithoikaipolitismoi.gr

https://akougontasmetingeorgia.gr

https://theatromeangeligeorgia.gr

Το κανάλι μου στο you tube

https://www.youtube.com/@angeligeorgia808/featured

Facebook σελίδα Αγγελή Γεωργία:

https://www.facebook.com/angeligeorgia